Tue. Jan 28th, 2025

SLAPP: EU rules needed against abusive lawsuits targeting critical voices

Nov 11, 2021 , , ,

Brussels, 11 November 2021

  • Strategic Lawsuits Against Public Participation (SLAPPs) undermine EU values and the EU justice system
  • Proposals for early dismissals of SLAPPs, sanctions for claimants, and support for victims
  • Concerns about SLAPPs being funded from state budgets

Parliament is calling for new EU rules to curtail vexatious legal actions intended to intimidate and silence critical voices.

In a report adopted with 444 votes in favour, 48 against and 75 abstentions, MEPs propose a series of measures to counteract the threat that Strategic Lawsuits Against Public Participation (SLAPPs) pose to journalists, NGOs and civil society in Europe. SLAPPs are frivolous legal actions based on exaggerated and often abusive claims, aiming to intimidate and professionally discredit their targets, with the ultimate objective of blackmailing and silencing them.

MEPs worry about the effect of these lawsuits on EU values, the internal market and the EU justice system. The text highlights the frequent imbalance of power and resources between claimants and defendants, which undermines the right to a fair trial . MEPs are particularly concerned about SLAPPs being funded from state budgets, and their use in combination with other state measures against independent media outlets, journalism and civil society.

Measures to protect victims and sanction abusers

Parliament regrets that no member state has so far passed targeted legislation against SLAPPs. Therefore, it calls on the Commission to present a package of measures, including legislation. According to MEPs, these should include:

  • an EU directive against SLAPPs establishing minimum standards, which should protect victims while preventing and sanctioning the misuse of anti-SLAPP measures;
  • an ambitious legal framework in the upcoming Media Freedom Act;
  • the prevention of ‘libel tourism’ or ‘forum shopping’ – where claimants choose to file their actions in the most favourable jurisdiction – through uniform and predictable defamation rules, and by establishing that cases should be decided by the courts in the defendant’s habitual place of residence;
  • rules on early dismissal by the courts so that abusive lawsuits can be stopped quickly based on objective criteria; the claimant should face sanctions if they fail to justify in what way their action is not abusive ;
  • safeguards against combined SLAPPs, i.e. those combining criminal and civil liability charges, and measures to ensure that defamation cannot be used for SLAPPs; and
  • an EU fund to support victims of SLAPPs and their families, as well as adequate training of judges and lawyers.
Quotes

Co-rapporteur Tiemo Wölken (S&D, DE) said: “We cannot stand by and watch as the rule of law is increasingly threatened, and the freedoms of expression, information and association are undermined. It is our duty to protect journalists, NGOs and civil society organisations reporting on matters of public interest. Our courts should never be a playground for rich and powerful individuals, companies or politicians, nor should they be overloaded or abused for personal gain.”

Co-rapporteur Roberta Metsola (EPP, MT) said: “This report should serve as a blueprint to protect journalists, to shield those seeking the truth, to safeguard freedom of expression and uphold our right to know. This cross-party, cross-committee report marks a watershed moment for journalism in the fight against abusive lawsuits. There is no place for abuse of our justice systems – that is the message we sent with our strong vote today.”

Next steps

On 4 October, the European Commission launched a public consultation to feed into an upcoming initiative to tackle abusive lawsuits filed against journalists and rights defenders. The Commission is expected to present a European Media Freedom Act in 2022, aimed to safeguard the independence and pluralism of media.

Further information

 

Potrzebne są przepisy UE przeciw nadużyciom sądowym wymierzonym w głosy krytyki

Komunikat prasowy

Daphne Caruana Galizia miała 47 spraw sądowych, które zostały odziedziczone przez jej rodzinę po jej zabójstwie. ©AFP 

  • Strategiczne powództwa zmierzające do stłumienia debaty publicznej (SLAPP) podważają wartości UE i unijny wymiar sprawiedliwości
  • Propozycje dotyczące wczesnego odrzucania pozwów SLAPP, sankcji dla skarżących i wsparcia dla ofiar
  • Obawy dotyczące finansowania SLAPP z budżetów państwowych

W sprawozdaniu przyjętym 444 głosami do 48, przy 75 wstrzymujących się od głosu, posłowie proponują pakiet środków przeciwdziałających zagrożeniu, jakie dla dziennikarzy, organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego w Europie stanowi strategiczne powództwo zmierzające do stłumienia debaty publicznej (SLAPP). Pozwy typu SLAPP to często bezpodstawne, niepoważne pozwy sądowe, niekiedy oparte na nadużyciu lub wyolbrzymionych twierdzeniach, mające na celu zastraszenie, zdyskredytowanie zawodowe i nękanie wybranych osób, aby je szantażować i ostatecznie uciszyć

Posłowie obawiają się wpływu tych pozwów na wartości UE, rynek wewnętrzny i unijny wymiar sprawiedliwości. W tekście podkreślono częsty brak równowagi sił i środków między pozywającymi a pozwanymi, co podważa prawo do sprawiedliwego procesu. Posłowie są szczególnie zaniepokojeni finansowaniem SLAPP z budżetów państwowych oraz ich stosowaniem w połączeniu z innymi środkami państwowymi przeciwko niezależnym mediom, dziennikarstwu i społeczeństwu obywatelskiemu.

Instrumenty ochrony ofiar i karania nadużyć
  • Parlament wyraża ubolewanie, że żadne państwo członkowskie nie przyjęło jak dotąd ukierunkowanego prawodawstwa przeciwko SLAPP. Dlatego wzywa Komisję do przedstawienia pakietu środków, w tym legislacyjnych. Zdaniem europosłów powinny one obejmować:
  • Dyrektywę UE przeciwko SLAPP ustanawiająca minimalne standardy, które powinny chronić ofiary, a jednocześnie przewidywać sankcje za nadużycie SLAPP
  • Ambitne ramy prawne w przygotowywanej ustawie o wolności mediów
  • Zapobieganie “szukaniu dogodnej jurysdykcji” i “turystyce zniesławieniowej”, kiedy powód decyduje się na złożenie pozwu w jurysdykcji potencjalnie najbardziej przychylnej, poprzez jednolite i przewidywalne przepisy dotyczące zniesławienia oraz ustanowienie, że sprawy powinny być rozpatrywane przez sądy w miejscu pobytu pozwanego
  • Przepisy dotyczące wczesnego odrzucania pozwów przez sądy, tak aby pozwy stanowiące nadużycie mogły być szybko zatrzymywane w oparciu o obiektywne kryteria; powód powinien podlegać sankcjom, jeżeli nie potrafi uzasadnić, że jego działanie nie stanowi nadużycia
  • Zabezpieczenia przed łączonymi SLAPP, tj. łączącymi zarzuty dotyczące odpowiedzialności karnej i cywilnej, oraz środki gwarantujące, że zniesławienie nie może być wykorzystywane przy powództwie typu SLAPP
  • Fundusz UE wspierający ofiary SLAPP i ich rodziny, a także odpowiednie szkolenia dla sędziów i prawników.
Cytaty

Współsprawozdawca Tiemo Wölken (S&D, DE) powiedział: “Nie możemy stać z boku i przyglądać się, jak coraz bardziej zagrożone są rządy prawa, a wolność wypowiedzi, informacji i zrzeszania się jest podważana. Naszym obowiązkiem jest ochrona dziennikarzy, organizacji pozarządowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego informujących o sprawach będących przedmiotem zainteresowania publicznego. Nasze sądy nigdy nie powinny być placem zabaw dla bogatych i wpływowych osób, firm lub polityków, nie powinny być przeciążone ani nadużywane dla osobistych korzyści.”

Współsprawozdawczyni Roberta Metsola (EPP, MT) powiedziała: “Nasze sprawozdanie powinno służyć jako plan ochrony dziennikarzy, ochrony tych, którzy poszukują prawdy, zabezpieczenia wolności słowa i utrzymania naszego prawa do wiedzy. To ponadpartyjne i ponadkomisyjne sprawozdanie wyznacza przełomowy moment dla dziennikarstwa w walce z nadużyciami prawnymi. Mówimy w nim zdecydowanie, że nie ma miejsca na nadużycia w naszych systemach wymiaru sprawiedliwości.”

Kolejne kroki

Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje społeczne 4 października, mają one stanowić wkład w nadchodzącą inicjatywę mającą na celu rozwiązanie problemu nieuczciwych pozwów składanych przeciwko dziennikarzom i obrońcom praw. Oczekuje się, że w 2022 roku Komisja przedstawi europejską ustawę o wolności mediów, której celem będzie ochrona niezależności i pluralizmu mediów.

Parlament wzywa do ustanowienia nowych przepisów w UE, aby ukrócić dokuczliwe działania prawne mające na celu uciszenie i zastraszenie krytycznych głosów.

Więcej informacji

 

Forward to your friends